Diş Protezi Diş hekimliği bilgi ve sanatı içinde tamamen veya kısmen kaybedilmiş dişlerin yerlerini suni dişerle doldurulmasıdır. Dişlerin çeşitli sebeplerle kaybı sonucunda fizyolojik fonksiyonlarda (çiğneme, konuşma gibi)bozulmalarla beraber komşu organlarda da değişmelerle beraber estetik ve psikolojik bakımdan da önemli problemlerin meydana gelmesine sebep olurlar.
Protez dişler amacına uygun olarak ve kişilerin taleplerine göre değişik şekillerde kullanılabilir. Protez diş çeşitlerini sıralamak gerekirse; sabit protez dişler, hareketli protez dişler; total protez dişler, parsiyel protez dişler, hassas tutuculu protez dişler ve implant üstü protez dişler şeklindedir.
Protez dişler amacına uygun olarak ve kişilerin taleplerine göre değişik şekillerde kullanılabilir. Protez diş çeşitlerini sıralamak gerekirse; sabit protez dişler, hareketli protez dişler; total protez dişler, parsiyel protez dişler, hassas tutuculu protez dişler ve implant üstü protez dişler şeklindedir.
Sabit Protezler
Bu protezleri hastalar kendileri istedikleri zaman çıkarıp takamazlar. Sabit protezler çeneye kron-köprü gibi yapıştırılarak uygulanan protez çeşididir. Bu protezin yenilenmesi, çıkarılması işlemlerini diş hekimleri yapabilir.
Kron Protezler: Çürük kırık veya başka bir nedenle aşırı madde kaybı olan dişlerin küçültülüp kaplanması işlemidir. Yeterince diş desteği olmayan büyük bir dolgunun restorasyonunda, zayıf dişlerin kırılmasını önlemek amacıyla, kırık, şekli bozuk, renkleşmiş dişlerin düzeltilmesinde kron protezleri uygulanır.
Köprü Protezler: Bir veya birden fazla diş eksikliğinde, komşu dişlerin küçültülüp, bunlara gelen özel kaplamalardan destek alınılarak ara boşlukların doldurulması işlemidir. Herhangi bir nedenle diş kaybı meydana geldiğinde komşu dişlerde bu boşluğa doğru hareket başlar. Bunun sonucunda yandaki dişlerde dişeti problemleri, bu boşluğa devrilmeye bağlı kemik kayıpları, estetikte bozulma ve çiğneme kuvvetlerinde değişiklikler meydana gelir. Eğer uzun süre bu boşluk implant ya da köprü ile restore edilmezse bu komşu dişlerde de problemlere sebep olabilir.
Laminate Protezler: Laminate protezler, yaklaşık 0.5 mm kalınlığında, takma tırnak tarzında hazırlanan porselen yaprakçıklardır. Bu porselen yaprakçıklar, dişlerin sadece görünen ön yüzeylerine, bonding resin yöntemi ile kaynak yapılırlar. Porselen veneerler çok ince olmalarına rağmen özel bir yöntemle kaynak yapıldıklarından dişten ayrılmaları mümkün olmaz, ancak keserek çıkarılabilirler. Laminateler minimum preparasyonla maximum estetik sağlanabilen mükemmel bir yöntemdir. Işık geçirgenliklerinden dolayı doğal dişten ayırt edilemezler.
Hangi durumlarda kullanılabilir:
- Dişlerinin arasında seviye ve renk farkı bulunanlarda
- Dişlerinde çapraşıklık olup da ortodontik tedavi görmek istemeyenlerde.
- Ön dişlerinde büyük dolgu veya kırık olanlarda Dişleri aralıklı olanlarda
- Dişlerinin şeklinden memnun olmayanlarda
- Dişlerinin renginden memnun olmayanlarda
- Gülme hattı düz veya aşağı doğru meyilli kişilerde bu hattı düzeltmek için
- Gummy smile (güldüğünde üst damak ve dişetlerinin fazla gözükmesi) vakalarında gingivoplasti (diş eti şekillendirmesi) sonrasında diş boylarını uzatarak estetik bir gülüş sağlamak için.
Hareketli Protezler
Hasta bu protezleri kendisi istediği zaman çıkarıp takabilir. Ağızdaki tüm dişlerin kaybedildiği durumlarla yoğunlukla uygulanmaktadır. Yaşlılarda hareketli protez kullanımı yoğun bir şekilde görülmektedir. Hareketli protezler üst ve altta olmak üzere iki parçadan oluşmaktadır.
Total protezler: Total protezler eğer ağzınızda hiç diş kalmadıysa yapılabilecek bir uygulamadır. Alt ve üst çenede kalan kemik dokusu üzerinden destek alarak vakum kuvveti ile ağızda kalabilen, akrilikten üretilen, halk arasında ‘damak protez’ olarak da adlandırılan protezlerdir.
Parsiyel protezler: Parsiyel protez eksik dişler sebebiyle oluşmuş olan boşlukları doldurarak gülüşünüzü tamamlar. Bununla beraber parsiyel protez sadece estetik değil fonksiyonel olarak da kayıp dişler sebebiyle düzgün bir şekilde gerçekleşmeyen çiğneme fonksiyonunu da yerine getirmenize yardımcı olur. Beraberinde konuşmanızda oluşan fonetik problemleri de gidererek kelimeleri daha düzgün bir şekilde telaffuz etmenize yardımcı olur. Diş eksikliği sebebiyle kaybolan doku desteğini de sağlayarak dudak ve yanakları destekler ve bu şekilde yüzde oluşan çökme ve sarkmalar da giderilebilir.
Bir parsiyel protezde eksik dişlerin yerini dolduran plastik dişler, pembe ya da dişeti renginde bir altyapı ve bunları birbirlerine bağlayan metal bir altyapı bulunur. Bununla beraber en önemli kısmı dişlere tutunmasını sağlayan metal kroşeler kullanılır.
Kısmen diş eksikliği olan hastalarda uygulanır. Metal kroşeler dişin görünen yüzeyini kol gibi sararak tutunmayı sağlar en büyük dezavantajları estetik olarak kabul edilmesi zor bir görüntü oluşturmalarıdır.
Hassas tutuculu protezler ise dişe yapılan kuron vasıtasıyla yerleştirilerek nerdeyse görünmezler ve tabi ki daha estetiktirler.
İmplant Üstü Protezler
Bu tarz protezler sabit ve hareketli olmak üzere ikiye ayrılır. Sabit olanlarında implanttan destek alınarak yapılan kron veya köprülerdir.
Hareketli olanlarında ise kemiklerin yetersiz olduğu durumlarda implanttan destek alınarak yapılan protezlerdir.